Ślimaki-kilka sposobów

[diselryder]

Spośród ślimaków posiadających muszle najważniejsze szkodniki to:

zaroślarka pospolita (Bradybaena fruticum)
ślimak zaroślowy (Arianta arbustorum)
ślimak gajowy (Cepaea nemoralis)
ślimak ogrodowy (Cepaea hortensis)



Najbardziej szkodliwe gatunki ślimaków nagich to:

ślinik wielki (Arion rufus)
ślinik luzytański (Arion lusitanicus)
pomrowik plamisty (Deroceras reticulatum)
pomrowik mały (Deroceras leave)
pomrów wielki (Limax maximus)



Ślimaki nagie to właśnie te, które są darzone przez nas najmniejszą sympatią ze względu na ich rozmiary, żarłoczność i niezbyt przyjemny wygląd. Wbrew pozorom mają one jednak skorupkę, jest ona szczątkowa i umiejscowiona w miękkim płaszczu i niewidoczna z zewnątrz. Ślimaki te w przeciwieństwie do muszlowych są dużo bardziej ruchliwe. Przed suszą chowają się do wilgotnych miejsc, a na żer wychodzą nawet kilkanaście metrów od swoich kryjówek, gdy jest duża wilgotność powietrza, po deszczu i w godzinach nocnych, aby do nich powrócić przed świtem.

Ślimaki muszlowe mają nieco inne zwyczaje, w niesprzyjających warunkach atmosferycznych (zbyt mała wilgotność powietrza) wciągają swoje ciała do skorup i (zasklepiając muszlę) zapadają w stan anabiozy pozostając w miejscu, gdzie je zastała susza.
Na omówienie zasługuje również winniczek - największy europejski ślimak lądowy, który posiada muszlę o średnicy do 5 cm. (...) Pomimo tego, że jest w Polsce największym ślimakiem to jego szkodliwość w ogrodach nie jest tak duża jak innych - co prawda żywi się młodymi liśćmi, ale również jego przysmakiem są jaja innych ślimaków, dzięki czemu pomaga nam w walce ze swoimi "krewniakami".

Co robić, aby w jak największy stopniu ograniczyć szkodliwe działanie ślimaków na nasze ulubione rośliny jest pytaniem, które zadaje sobie każdy kto ma z nimi do czynienia.

W swoim ogrodzie "Poletka" z hostami mam usytuowane w takich miejscach, gdzie prawie z każdej strony są jakieś przeszkody oddzielające je od trawnika czy innych miejsc, gdzie potencjalnie mogą się znajdować ślimaki. Te przeszkody to wysoki mur, szeroki kamienny chodnik (kamień polny lub granit) lub wysokie krawężniki. W słoneczne (suche) dni jest to wystarczająca dla nich przeszkoda jednak, gdy jest pochmurno i duża wilgotność gleby ta przeszkoda nie jest w zupełności wystarczająca. Powoduje ona to, że ślimaki muszą przejść (na szczęście swoim ślimaczym tempem) tą odkrytą przestrzeń i są widoczne jak na dłoni. Trzeba jedynie czasami przejść się po chodniku i zebrać tych nieproszonych gości, próbujących się przedostać do zakazanego zakątka.
Nie jest to przyjemna sprawa szczególnie, gdy dotyczy zbierania ślimaków nagich (czasami pokaźnych rozmiarów), ale jak dotychczas muszę stwierdzić, że dość skuteczna i w sumie mało kłopotliwa - przez kilka lat nie miałem zniszczeń w uprawie host spowodowanych przez ślimaki.

Jakie więc trudne do pokonania bariery możemy zastosować, aby uniemożliwić bądź ograniczyć możliwość dotarcia ślimakom do naszych roślin?

Blaszany płotek
Instalowanie płotków z blachy ocynkowanej, o wysokości ok. 20 cm, z załamaną pod kątem 90 stopni górną krawędzią, wkopane w ziemię na głębokość do 10 cm.

Taśma metalowa
Można również zastosować blachę miedzianą, lub oferowane w sprzedaży taśmy z blachy miedzianej, którymi otacza się chroniony obszar. Taśma miedziana zakładana jest na doniczkach (jako pierścień) lub mocowana wzdłuż krawężnika okalającego uprawy. Taka taśma nowa, matowa, czy nawet po kilku latach z patyną jest (według zapowiedzi sprzedawców) barierą, po której ślimaki nie chcą przechodzić i jest bardzo skuteczna.
Taśma metalowa ząbkowana
Podobną do powyższej barierę, lecz bardziej wyrafinowaną można wykonać trochę inaczej. Jest to taśma miedziana lub aluminiowa, która ma zadartą krawędź posiadającą ostre zęby jak w brzeszczotach pił. Stosuje się ją podobnie jak wyżej opisaną gładką taśmą miedzianą okalając nią donice lub inne chronione miejsca, oprócz nieprzyjemnego dla ślimaków samego zetknięcia się z tymi metalami ma ona ostrą, nie do przebycia dla ślimaków krawędź.

"Elektryczny pastuch"
Jeszcze inna bariera, która mnie najbardziej zainteresowała to zapora, w której płynie słaby prąd.
Proponowane jest zabezpieczanie przed ślimakami tym sposobem nie tylko małych klombów, ale nawet całych ogrodów. Działanie jest jak się okazuje wręcz banalne – są to dwie taśmy z metalowej siatki (najlepiej miedzianej), odizolowane od siebie, do których jest podłączone źródło prądu. Gdy ślimak przechodząc po takiej przeszkodzie zwiera swoim mokrym od śluzu ciałem obwód narażając się na nieprzyjemny dla organizmu przepływ prądu szybko rezygnuje z obranego kierunku. Idea wydaje się dość trafna i powinna być skuteczna – zastanawia mnie tylko jak będzie zachowywać się ta bariera podczas deszczu.

Trudne przeprawy
Dla ograniczania dostępu ślimakom do naszych plantacji stosowane są również różnego rodzaju bariery z materiałów utrudniających ich przejście. Materiały, które są rozsypywane na ich drogach a mające za zadanie przyklejanie się do wydzielanego przez ślimaki śluzu to: suche trociny, sadza, strugana kora, sieczka trzcinowa, plewy jęczmienne. Zagrożone rośliny są obsypywane dookoła także mączką skalną, lub popiołem drzewnym, a nawet włosami (pozyskanymi od fryzjera). Te materiały są jednak skuteczne jedynie w suche dni, a wtedy i ślimaki mają małą ochotę do wędrówek.

Bolesne przeprawy
Inne materiały stosowane do obsypywania miejsc szczególnie przez nas chronionych, to takie, które mają na celu stworzenie bolesnych podczas przechodzenia dla ślimaków ścieżek. W tym celu używane są: ostry żwir, klinkier, zgniecione skorupki jajka, ostry piasek, lub igły drzew i krzewów iglastych. Niektórzy używają ciernistych gałązek berberysu, liści ostrokrzewu lub tłuczonego szkła jako bolesnej bariery dla ślimaków.

Chemia
Dla zatrzymania ślimaków stosowane są również nawozy: takie jak wapno niegaszone, kainit, superfosfat a nawet sól. Stosowanie tych preparatów może być skuteczne jedynie do opadów deszczy, które zniweczą takie działania. Ślimaki po zetknięciu się z nawozami zaczynają wydzielać duże ilości śluzu, aby je zmyć ze swojej stopy i zazwyczaj giną z odwodnienia. Stosowanie soli może natomiast doprowadzić do zasolenia gleby.
Zabiegi pielęgnacyjne
Do najważniejszych sposobów ograniczania populacji ślimaków należą zabiegi agrotechniczne i uprawowe: częste koszenie trawników, zbieranie resztek roślinnych, które wabią ślimaki, nie gromadzenie w pobliżu plantacji gałęzi, korzeni, kamieni czy też kompostowników, które są schronieniem dla ślimaków. Częste wzruszanie gleby również powoduje jaj osuszenie, a takie miejsca ślimaki niechętnie zasiedlają. Jeśli używamy do dekoracji korzeni, głazów, pni to musimy często sprawdzać i zbierać zgromadzone tam szkodniki.
Celowe wydaje się również zakładanie pułapek wabiących ślimaki. Mogą to być płożone wśród roślin deski lub jakieś płyty, pod którymi ślimaki szukają schronienia. Ślimaki skutecznie wabi wilgotna karma dla psów i kotów, wydrążone grejpfruty, ogórki, liście łopianu lub kapusty, pokrojona marchew lub jabłka, przepołowione ziemniaki, plastry buraków czy sałata. Takie pułapki muszą być jednak systematycznie sprawdzane i opróżniane.

Sprzymierzeńcy
Pomocne w walce ze ślimakami są skrzydlate jak, szpaki, drozdy, bogatki i kosy - te ostatni szczególnie mnie cieszą, gdyż w pobliżu naszego ogrodu mają wiele gniazd i każdego ranka jeszcze przed świtem widzę jak pracowicie uwijają się na skalnikach, ścieżkach i trawniku wybierając z nich nie tylko dżdżownice, ale również ślimaki dla swojego potomstwa. W diecie piskląt bogatek regularnie znajdują się również gniecione ślimaki z muszlami, które są niezbędne do właściwego rozwoju kości i piór. Nie można też zapomnieć, o żabach, ropuchach, jeżach, wężach czy jaszczurkach - one również pomagają nam walczyć z tą "plagą".

Preparaty
Można również stosować preparaty chemiczne do zwalczania ślimaków - w Polsce dostępne są: Anty-Ślimak, Glanzit, Mesurol, Ślimak Stop, Ślimakol, Ślimax oraz pojawił się również w sprzedaży preparat produkcji angielskiej o nazwie Nemaslug zawierający nicienie zwalczające ślimaki - jednak nie znalazłem informacji na temat skuteczności tego preparatu. Większość tych preparatów oprócz składników mają aktywnych również składniki zapachowe - wabiące ślimaki.